Sojusze polityczne a przeciwdziałanie międzynarodowej agresji

Zjawisko zyskiwania politycznych sprzymierzeńców jest taktyką obieraną niemal od zarania świata. Międzynarodowe umowy współdziałania, oparte na chęci osiągnięcia konkretnych celów, były zawierane już w średniowieczu, choć wtedy były wówczas inaczej nazywane, przypieczętowywane i inaczej chroniono ich nienaruszalności. Sama idea nie zmieniła się jednak w ciągu wieków. Naczelną intencją pojedynczego państwa jest zawsze uzyskanie większej siły militarnej, zaplecza technicznego bądź sił dyplomatycznych, dzięki którym łatwiejsze będzie oparcie się silniejszemu przeciwnikowi politycznemu. Pozostawanie w sojuszu z silnymi sprzymierzeńcami buduje również państwowe poczucie bezpieczeństwa, gwarantuje bowiem uzyskanie pomocy w razie niepomyślnego obrotu spraw w świecie politycznym.

Sposoby przeciwdziałania agresji zbrojnej

Utrzymanie stabilnej sytuacji międzynarodowej stało się światowym politycznym priorytetem po zakończeniu II wojny światowej. Już pod koniec lat czterdziestych zawiązano wiele porozumień, nierzadko o charakterze globalnym, których postanowienia miały gwarantować utrzymanie pokoju, nie dopuścić do kolejnego wielkiego konfliktu zbrojnego, zwłaszcza o takim zasięgu i przerażających skutkach, jak wojna wywołana przez Hitlera. Jednak już przed tą wielką katastrofą z połowy XX stulecia dostrzegano konieczność szukania innych metod rozwiązywania konfliktów, niż zbrojna agresja. W latach 20. za wyrzeczeniem się wojny opowiadała się Liga Narodów, o tym traktował podpisany w 1928 roku pakt Brianda-Kellogga. Obecnie fundamentalne dla polityki międzynarodowej są powojenne ustalenia wystosowane przez Organizację Narodów Zjednoczonych.

Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego

Znany pod spolszczoną nazwą Pakt Północnoatlantycki, to najważniejsza organizacja polityczno-wojskowa, skupiająca obecnie 28 państw członkowskich. Najpopularniejszym określeniem tego porozumienia jest jednak skrótowiec pochodzący od jego anglojęzycznej nazwy, czyli NATO. Jak wskazuje nazwa, krajami członkowskimi Traktatu Północnoatlantyckiego, są niemal wszystkie kraje europejskie oraz Stany Zjednoczone i Kanada. Porozumienie to zaczęło obowiązywać zrzeszone w jego ramach państwa z dniem 24 sierpnia 1949 roku. Sam traktat, stwierdzający powstanie organizacji oraz określający zasady jej działania, postanowienia i obowiązki państw członkowskich, podpisano na początku kwietnia tego samego roku, w Waszyngtonie. Podstawą dla opracowania całego pomysłu były zaś sojusze brytyjsko-francuskie: traktat z Dunkierki i traktat brukselski. Pierwotnie celem sprzymierzonych w ramach NATO krajów było wspólne przeciwdziałanie agresywnej polityce Związku Radzieckiego, ale w miarę upływu czasu, po upadku ZSRR i zmianach w politycznej mapie Europy, Pakt zaczął odgrywać rolę stabilizacyjną w odniesieniu do równowagi sił zbrojnych na świecie oraz rozwiązywania wybuchających konfliktów. Sojusz ten ma charakter przede wszystkim zbrojny, dlatego w ramach NATO istnieją tak zwane siły sojusznicze, złożone z dywizji francuskich, amerykańskich, włoskich, brytyjskich oraz państw Beneluxu. Kolejne kraje, które kandydują do uczestniczenia w Pakcie, zgłaszają swój akces dobrowolnie, zwykle sprawa przystąpienia do sojuszu jest przedmiotem referendum, przeprowadzanego wśród mieszkańców danego państwa. Dzięki członkowstwu, dany kraj może liczyć na wsparcie potężnych sojuszników, jednak jest również zobowiązany do ścisłego przestrzegania narzuconych przez traktat zasad współpracy międzynarodowej.

Stabilizacja sytuacji politycznej w Europie Środkowej

W czasach powojennych, układem zbrojnym przeciwstawionym NATO, był Układ Warszawski. Była to organizacja pozornie zrzeszająca ZSRR z republikami sowieckimi, w rzeczywistości było to usankcjonowanie politycznej dominacji radzieckiej w Europie i zaznaczenie jej przeciwstawienia się siłom zachodu. Po rozpadzie Związku Radzieckiego oraz wszelkich jego politycznych ustaleń, w tym właśnie Układu Warszawskiego, państwa które pozostawały dotąd pod wpływem ZSRR rozpoczęły samodzielne funkcjonowanie. Polska, Czechy, Słowacja i Węgry, jako kraje zmagające się z tymi samymi problemami politycznymi i gospodarczymi, a także związanymi z odnalezieniem się w nowej rzeczywistości, co więcej odzyskujące suwerenność znacznie sprawniej niż pozostałe byłe satelity ZSRR, zawiązały nieformalną współpracę, tworząc tak zwaną Grupę Wyszechradzką. Wzajemne wsparcie wydawało się nieodzowne, tym bardziej że wszystkie te państwa nie były włączone do żadnego międzynarodowego sojuszu zbrojnego. Dzięki ścisłej współpracy kraje te dołączyły wkrótce do Unii Europejskiej i NATO.